Kısaltmalar, günlük hayatımızda sıkça kullandığımız kısa formda yazılmış kelimelerdir. Bir kelimenin baş harflerinin veya bazı harflerinin alınarak oluşturulmasıyla meydana gelirler. Kısaltmalar, yazı dilinde hız ve pratiklik kazandırmak amacıyla kullanılır. Kısaltmalar, iletişimde kolaylık sağladıkları için sıkça tercih edilirler. Özellikle mesajlaşma uygulamalarında veya sosyal medya platformlarında sıkça karşımıza çıkan kısaltmalar, zaman kazandırmak için oldukça faydalıdır.
Kısaltmaların büyük bir kısmı, standart kurallara bağlı olarak oluşturulur. Ancak bazı durumlarda kısaltmaların sonuna ek getirilerek yeni anlamlar kazanabilirler. Örneğin, “asap” kısaltması, “As Soon As Possible” ifadesini temsil eder. Bu kısaltmaya “-ly” eki getirilerek “asaply” haline getirilebilir, bu durumda kısaltmanın anlamı “as soon as possible” şeklinde değişir. Bu tür eklemeler kısaltmaların anlamını zenginleştirerek iletişimde daha esnek bir kullanım imkanı sağlar.
Kısaltmaya ekleme yapıldığında, kısaltmanın nasıl oluşturulduğuna bağlı olarak ek yerine göre yazılabilir veya değişiklik gösterebilir. Örneğin, “vs.” kısaltması, “versus” kelimesini temsil ederken, bu kısaltmaya “-ly” eklenerek “vsly” haline getirildiğinde, bu yeni kısaltma aynı anlamı taşır ancak yazımı farklı olabilir. Bu tür durumlar, kısaltmaların özgün anlamının korunmasını sağlarken, iletişimde esneklik sağlar. Kısaltmaların eklenen eklerle olan ilişkisi, yazım kuralları ve iletişim bağlamında önemli bir konudur.
Kısaltmaların Kullanımı
Kısaltmalar, bir cümlenin veya bir terimin kısaltılarak daha kısa ve anlaşılabilir bir şekilde ifade edilmesini sağlar. Türkçe dilinde sıkça kullanılan kısaltmaların başında “vs.” (ve sair), “vb.” (ve benzerleri), “vs.” (ve sair) gibi kısaltmalar gelir. Bu kısaltmalar genellikle yazılı metinlerde veya konuşmalarda pratiklik sağlamak amacıyla kullanılır.
Bazı kısaltmalar ise belirli kurum, meslek veya terimlerin baş harflerinden oluşur. Örneğin, “TBMM” Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni ifade ederken, “KPSS” Kamu Personel Seçme Sınavı’nı temsil eder. Bu tür kısaltmalar genellikle resmi yazışmalarda veya belgelerde kullanılır.
- YKKB: Yüksek Kolektif ve Kurumsal Bilgi
- BBTK: Belgem Bilim ve Teknoloji Komitesi
- HMU: Hedef Müşteri Uzmanı
Kısaltmaların doğru ve tutarlı bir şekilde kullanılması, iletişimdeki netliği ve anlaşılırlığı artırabilir. Ancak, kısaltmaların gereksiz ve anlaşılmaz bir şekilde kullanılması durumunda karşı tarafın kafası karışabilir ve iletişim bozulabilir. Bu nedenle, kısaltmaların kullanımında dikkatli olmak önemlidir.
Kısaltma Ekleri
Kısaltma ekleri, kelime köküne eklenen eklerdir ve genellikle kelimeyi kısaltarak hızlı ve kolay anlamayı sağlarlar. Türkçe dilinde sıklıkla kullanılan kısaltma ekleri arasında -lik, -lık, -si, -ci gibi ekler bulunmaktadır.
Kısaltma ekleri genellikle isimlerde veya sıfatlarda kullanılır ve kelimeye eklenerek yeni bir anlam oluştururlar. Örneğin, “evcil” kelimesine “-lik” eklenerek “evcilik” kelimesi oluşturulur ve bu kelime evde beslenen hayvanları ifade eder.
Kısaltma ekleri dilimizi zenginleştiren ve iletişimi kolaylaştıran önemli dilbilgisi unsurlarıdır. Doğru kullanıldığında anlatımı daha açık ve anlaşılır hale getirebilirler.
- -lik: özel bir durumu ifade eder
- -si: bir şeyin olabileceği durumu belirtir
- -ci: bir işi yapan kişiyi gösterir
Kısaltma eklerinin doğru ve etkili bir şekilde kullanılması dilin akıcılığını artırabilir ve iletişimi güçlendirebilir. Bu nedenle dil bilgisine dikkat etmek ve kısaltma eklerini doğru şekilde kullanmak önemlidir.
Kısaltmaya gelen ek türleri
Kısaltma, bir kelimenin baş harflerinden oluşan kısa bir ifade veya terimdir. Genellikle yazı dilinde sıkça kullanılan kısaltmaların yanı sıra Türkçe dil bilgisi kurallarına uygun kısaltmalarda bulunmaktadır. Bu kısaltmalara getirilen ek türleri, kısaltmanın anlamını veya kullanımını daha da belirginleştirmektedir. Örneğin, “DVD” kısaltması “Digital Versatile Disc” teriminin kısaltmasıdır ve bu kısaltmaya “-ler” eki getirilerek (DVD’ler) çoğul hali oluşturulmuştur.
Kısaltmalara getirilen ek türleri genellikle kelimenin sonuna veya içine eklenerek kullanılır. Bunlar arasında “ler”, “yiz”, “lik” gibi ekler bulunmaktadır. Örneğin, “OTOBÜS” kelimesinin “otobüsler” hali için “-ler” eki kullanılır.
- Genel olarak, kısaltmalara getirilen ekler kısaltmanın anlamını genişletmeye veya belirginleştirmeye yardımcı olur.
- Kısaltmalara gelen ek türleri Türkçe dil bilgisi kuralları çerçevesinde kullanılmalıdır.
- Bazı kısaltmalara ek getirilmesi durumunda kısaltmanın okunuşu ve yazımı da değişebilir.
Kısaltmalarda Eklerin Yazımı
Kısaltmalar oldukça yaygın olarak günlük hayatta ve resmi yazışmalarda kullanılan bir dil özelliğidir. Ancak kısaltmaların doğru ve düzgün bir şekilde kullanılması önemlidir. Kısaltmalar genellikle eklerle bir araya gelerek oluşturulur. Bu eklerin doğru yazımı konusunda bazı kurallara dikkat etmek gerekmektedir.
- Kısaltmaların sonuna gelecek ekler genellikle birleşik yazılır. Örneğin: “vs.” (ve sair) kısaltmasına “-dir” eki getirildiğinde “vs.dir” şeklinde yazılır.
- Eğer kısaltmanın sonuna ek getirilirken anlam bozulacaksa, ek ayrı yazılabilir. Örneğin: “bknz.” (bakınız) kısaltmasıyla “-ler” eki birleştirilmez, ayrı yazılır: “bknz. ler”.
- Kısaltmanın içinde ek almış bir kelimenin kısaltması yapılırken, ek genellikle kısaltmanın sonuna getirilir. Örneğin: “s.a.” (selamun aleyküm) kısaltmasıyla “-ım” eki birleştirilir: “s.a.ım”.
Doğru yazılmayan kısaltmalar okuyucular arasında anlam karmaşasına yol açabilir. Bu nedenle kısaltmaları doğru ve tutarlı bir şekilde yazmaya özen göstermek önemlidir. Eklerin doğru kullanımıyla kısaltmalar daha anlaşılır ve etkili bir iletişim aracı olabilir.
Kısaltmalarda Doğru Ek Kullanımı
Kısaltmalar, günlük hayatta sıkça karşılaştığımız ve yazılı iletişimde sıklıkla kullandığımız kısa yoldan ifade etme yöntemleridir. Türkçe dilinde kısaltmalara ek getirilirken doğru yazım kurallarına dikkat edilmelidir. Örneğin, “prof.” kısaltmasına “Profesör” kelimesinden geldiği için doğru ek “Prof.” şeklinde olmalıdır.
Bazı kısaltmalardaki eklerin nasıl yazılacağıyla ilgili bazı kurallar vardır. Örneğin, “sa.” kısaltmasının eklerle genişletilmesi durumunda “Saat” kelimesine “sa.” eklenirken, “sal.” şeklinde yazılmalıdır. Benzer şekilde, “drs.” kısaltması için doğru ek kullanımı “Doktor” kelimesine göre “Dr.” olmalıdır.
- Kısaltmalarda doğru ek kullanımı, yazılı iletişimdeki doğruluk ve anlaşılırlık açısından önemlidir.
- Eğer kısaltmanın kökeni bilinmiyorsa, Türk Dil Kurumu’nun kısaltma listesine başvurarak doğru ek kullanımını kontrol edebilirsiniz.
- Hatalı ek kullanımı, iletişimde karşı tarafa yanlış anlamalar yaratabilir ve ciddiyetsiz bir izlenim bırakabilir.
Bu konu Kısaltmaya gelen ek nasıl yazılır? hakkındaydı, daha fazla bilgiye ulaşmak için Şti’ye Gelen Ek Nasıl Yazılır? sayfasını ziyaret edebilirsiniz.